Szkoła Podstawowa nr 5 w Ełku to jedna z najstarszych podstawówek w naszym mieście. Jej historia jest ściśle związana z najnowszymi dziejami naszego miasta i powiatu. Trzeciego września 1945 r. w budynku szkolnym przy ul. Kolejowej 20, który w czasie wojny pełnił funkcję koszar Wermachtu, została otwarta Publiczna Szkoła Powszechna w Szybie. Uczyło w niej, w czterech klasach łączonych (I z II i III z IV), dwoje nauczycieli: Zofia Gerle oraz kierownik Bolesław Korwek. W czerwcu 1946 r. promocję uzyskało pierwszych 75 uczniów.
W roku 1946/47 Zofia Gerle i Bolesław Korwek prowadzili także kursy dla dorosłych analfabetów i półanalfabetów oraz działalność kulturalną. Istniało kółko teatralne, urządzano przedstawienia i zabawy. W roku szkolnym 1947/48 liczba uczniów wzrosła do 120. Istniały już klasa V i VI. Uczniowie mogli zaopatrzyć się w przybory szkolne. Najstarsi mogli uczyć się w systemie przyspieszonym, kończąc dwie klasy w ciągu roku szkolnego.
W roku 1948/49 szkołę odwiedziła ekipa filmowa, która filmowała organizację pracy na kursie dla dorosłych i propagowanie czytelnictwa. Szkoła posiadała już bibliotekę liczącą wówczas 160 woluminów otrzymanych z Inspektoratu i darowizn. Wśród pierwszych książek znalazły się nowele Marii Konopnickiej: „Niemczaki” , „Wojciech Zapała”, „Poezje. Wybór dla kl. III szkoły podstawowej”, znajdujące się do dzisiaj w zbiorach naszej biblioteki.
W roku 1949/50 było 136 uczniów, pracę podjęli nowi nauczyciele: Bronisława Huterska, a później Alina Dąbrowska. Rok szkolny 1950/51 rozpoczęło aż 207 uczniów w VII klasach niełączonych. Grono pedagogiczne zasilili Maria Pierożyńska i Kazimierz Prytuła. Po przeniesieniu Bolesława Korwka do Wydziału Oświaty funkcję kierownika szkoły objęła Alina Dąbrowska, a po niej w latach 1951-59 Szkołą Podstawową w Szybie kierował Wiesław Kropiwnicki. W 1952 r. na miejsce pań: Huterskiej i Pierożyńskiej zatrudniono Barbarę Kazimierczak-Kropiwnicką i Kazimierza Przekopa.
W 1955 roku osiedle Szyba (dawniej Syba) znalazło się w granicach administracyjnych miasta Ełku.
Szkoła szybko rozrastała się. Przybywało uczniów i nauczycieli, brakowało sal lekcyjnych. W roku 1962/63 istniało 13 oddziałów, a nauka odbywała się na dwie zmiany w trudnych warunkach lokalowych. Dzięki staraniom dyrektora Władysława Frączaka oraz inspektora Kazimierza Mroczkowskiego rozpoczęto dwuletnią budowę, a dawny budynek przeznaczono na mieszkania dla nauczycieli.
W styczniu 1965 roku nastąpiło uroczyste otwarcie nowej siedziby Szkoły Podstawowej nr 5 przy ul. Grajewskiej 16a, a od półrocza roku 1964/65 uczniowie rozpoczęli naukę w przestronnym budynku, zgodnie z programem ośmioletniej szkoły podstawowej. Atutem placówki był nowy sprzęt i pomoce naukowe. Oprócz ogólnych sal lekcyjnych powstały gabinety i pracownie: biologii, fizyki z chemią, geografii, gospodarstwa domowego, powstała oddzielna świetlica, biblioteka, kancelaria, a w podziemiach pracownia prac ręcznych, kuchnia z jadalnią, szatnia. W oddzielnej części znajdowała się sala gimnastyczna wyposażona w sprzęt sportowy oraz łaźnia z prysznicami. Radość z tak dogodnych warunków nauki trwała jednak krótko. Już następny dyrektor Kazimierz Mroczkowski (1966-73) oraz jego następcy Edward Kochanowski (1973-74), Waldemar Dudała (1974-76) musieli pogodzić się z ograniczeniami wynikającymi z potrzeb innych placówek oświatowych w mieście.
W latach 1969-78 parter szkoły przy ul. Grajewskiej 16a zajęła Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Szkoła podstawowa została ścieśniona na piętrze. Ponownie brakowało miejsca i adaptowano na sale lekcyjne wszystkie pomieszczenia, także ciasne i niedoświetlone. Od 1978 r. szkoła gościła Państwowy Dom Dziecka. W roku 1979/80 w budynku zorganizowano Oddział Przedszkolny, a w następnym Oddział i Ognisko Przedszkolne.
Mimo pogarszających się wraz ze wzrostem liczby uczniów warunków lokalowych nie brakowało osiągnięć na wielu polach. Młodzież szkolna zawsze interesowała się sportem. Odnosiła sukcesy na zawodach powiatowych i wojewódzkich, o czym świadczą liczne puchary i dyplomy. Piękną tradycją szczyci się także chór szkolny, który godnie reprezentował nas na wielu występach w Ełku. Za zajęcie I miejsca wśród chórów szkolnych w powiecie Ełk otrzymał w nagrodę pianino. Nie brakowało wyczynów turystycznych, harcerskich, sukcesów czytelniczych oraz wychowawczych. Rozpoczął działalność Uczniowski Samorząd Szkolny, działały organizacje młodzieżowe.
W latach 1976–87 funkcję dyrektora pełnił Jan Jancewicz. W tym czasie liczba uczniów SP nr 5 wzrosła z 460 w roku 1981 do 1164 w roku 1985. W 1981 r. szkoła przyjęła imię gen. Franciszka Jóźwiaka „Witolda”. Od roku 1984/85 cztery klasy 0 umieszczono w pomieszczeniach zastępczych przy ul. Pięknej, użyczonych przez MSM. Szkoła pracowała na dwie zmiany, bez wolnych sobót. Wygospodarowano jednak miejsce na gabinet stomatologa Ewy Klepackiej i pedagoga Nadziei Kozaczek. W rozrastającej się SP 5 w 1981 r. utworzono etat zastępcy dyrektora, który objął Józef Płaskowicki. W latach 1987-91 pan Płaskowicki był dyrektorem szkoły, a Halina Lewandowska i Zofia Łukawska zostały wicedyrektorami. Przez rok szkolny 1991/92 pani Lewandowska pełniła również funkcję dyrektora szkoły. Kierowali oni szkołą w latach ważnych zmian ustrojowych w naszym kraju, wówczas zdecydowano o pozbawieniu szkoły dotychczasowego patrona.
Kolejne zmiany kadrowe na kierowniczych stanowiskach szkoły to: dyrektor szkoły - pan Jarosław Jurewicz, a zastępcy - panie Czesława Markowska i Grażyna Milewska.
Placówka nadal się rozwijała, a jej rosnące potrzeby lokalowe wymagały rozwiązania. Ważnym wydarzeniem w historii szkoły stało się zatem oddanie do użytku budynku przy ul. Popiełuszki 6 na osiedlu Jeziorna. Od września 1992 roku w jej kameralnych, przyjaznych maluchom murach rozpoczęli naukę najmłodsi uczniowie.
Od 1.09.1997 r. dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 5 był pan Jarosław Obrycki, a zastępcami dyrektora zostały pani Alina Zięba i Jadwiga Wasilewska, która sprawowała tę funkcję do 31.08.2011 r., a od 1.09.2011 r. funkcję wicedyrektora pełniła pani Bożena Zofia Dąbrowska.
Na początku 2007/2008 r. w skład struktury szkoły włączono oddział przyszpitalny Szpitala Miejskiego na Barankach.
Pierwszego września 1999 r., zgodnie z reformą oświaty, ośmioletnia SP5 w Ełku została szkołą sześcioletnią.
Ponieważ osiedla Jeziorna i Baranki nadal rozwijały się dynamicznie, władze samorządowe podjęły decyzję o budowie nowego obiektu szkolnego na osiedlu Jeziorna. W grudniu 2003 r. oddano budynek przy ul. św. M. M. Kolbego 11, do którego przeniesiono siedzibę szkoły z ul. Grajewskiej 16a. Oficjalna uroczystość otwarcia i poświęcenia nowego budynku szkoły odbyła się 29.03.2004 r. W uroczystości udział wzięli przedstawiciele władz państwowych, lokalnych, kościelnych oraz społeczność szkolna, lokalna, media, a także przedstawiciele instytucji wspierających wspomagających pracę szkoły.
Piątka to szkoła dbająca o rozwój fizyczny swoich uczniów: w szkole są organizowane zajęcia sportowo-rekreacyjne, prężnie działa UKS „Jeziorna” i UKS „Nenufar”. W październiku 2007 roku, przy budynku szkoły oddano do użytku halę sportową MOSiR, z której korzystają między innymi uczniowie Piątki, a w październiku 2011 r. boisko „Orlika”. Obiekty te umożliwiają uczniom rozwijanie talentów sportowych. Od roku szkolnego 2008/2009 powstały klasy sportowe o profilu „koszykówka”.
Nasza placówka uczestniczy w projekcie pilotażowym Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej w Warszawie „Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole ogólnodostępnej w lokalnym środowisku – budowanie systemu pomocy i wsparcia”. Uczniowie Piątki aktywnie uczestniczą w różnorodnych imprezach szkolnych, lokalnych, regionalnych, a także ogólnopolskich, promując naszą placówkę.
Szkoła w tym czasie kładzie nacisk na edukację regionalną i posiada bogatą w zbiory Izbę Regionalną, funkcjonującą do 2017 r. oraz na działalność ekologiczną w ścisłej współpracy z Centrum Edukacji Ekologicznej w Ełku.
Od roku 2004 nasza szkoła posiada zaszczytny tytuł „Szkoły z klasą”. W ciągu roku szkolnego 2007/08 szkoła realizowała wiele programów ogólnopolskich i unijnych m.in. „Szkoła bez przemocy”, „Nasze pasje”, „Szkoła po lekcjach”, „To lubię...” oraz wiele przedsięwzięć ekologicznych, regionalnych, dydaktycznych, na które dyrekcja szkoły i nauczyciele pozyskiwali fundusze zewnętrzne.
Od roku szkolnego 2010/2011 posiadamy certyfikat „Szkoła Bezpiecznego Internetu”, „Szkoła Odkrywców Talentów”, od roku 2011/2012 – „Szkoła Promująca Bezpieczeństwo”, przystąpiliśmy też do programu „Szkoła Promująca Zdrowie” , co zostało uwieńczone otrzymaniem certyfikatu Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty 2013 r. i krajowym certyfikatem. W latach 2012-2014 realizowaliśmy Międzynarodowy Projekt „Comenius” współpracując ze szkołami w Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Bułgarii i Turcji. Nasi uczniowie otrzymywali tytuły finalistów i laureatów w wojewódzkich konkursach przedmiotowych Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty. W roku 2014 i 2015 szkoła uplasowała się na II miejscu w województwie, w tak zwanej „Złotej dziesiątce”.
W listopadzie 2011 r. Szkoła Podstawowa nr 5 w Ełku została laureatem XI edycji Konkursu Warmińsko-Mazurska Nagroda Jakości.
23.02.2013 r. jesteśmy urzędowo Szkołą Podstawową imienia Marii Konopnickiej w Ełku. Oficjalne uroczystości nadania szkole imienia oraz wręczenia sztandaru odbyły się 23 maja 2013 r. Swoją obecnością zaszczycili nas prawnuczka naszej patronki pani Joanna Modrzejewska, przedstawiciele władz wojewódzkich, samorządowych, poczty sztandarowe szkół oraz przedstawiciele duchowieństwa z Księdzem Biskupem Jerzym Mazurem na czele. W październiku 2013 roku w hali widowiskowo-sportowej odbyła się wojewódzka gala wręczenia certyfikatów „Szkoła przyjazna środowisku”. Nasza szkoła znalazła się w gronie nagrodzonych placówek przez Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty.
We wrześniu 2017 r. na stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej nr 5 im. Marii Konopnickiej w Ełku został powołany pan Dariusz Szumski. Zastępczyniami zostały pani Regina Merchelska i pani Ewa Cwalina. Kontynuowane są dobre praktyki zmierzające do podnoszenia jakości pracy szkoły, której dewizą jest podmiotowość, elastyczność i otwartość. Obowiązują normy wychowania: poszanowanie godności osobistej, wartości moralno – etycznych, tj. miłości, dobroci, prawdy, piękna, sprawiedliwości.
Zespół nauczycieli, pracujący wspólnie od wielu lat, tworzy szkołę, która jest przyjazna dziecku, daje mu poczucie bezpieczeństwa i radość bycia razem. Nauczyciele wraz z uczniami uczestniczą w różnego rodzaju projektach i programach, m.in. PO WER, Nasze Pasje, mPotęga, Zielona Flaga, Szkoła Promująca Zdrowie, Szkoła Promująca Bezpieczeństwo, Szkoła Wierna Dziedzictwu. Podejmujemy wiele działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Międzynarodowa Kapituła Programu Szkoły dla Ekorozwoju przyznała naszej szkole Certyfikat Zielonej Flagi potwierdzający najwyższą jakość działań szkoły w tej dziedzinie. Od dwóch lat uczestniczymy w ogólnopolskiej akcji edukacyjnej „Dzieci uczą Rodziców” organizowanej przez Centrum Rozwoju Lokalnego, nad którą honorowy patronat sprawuje MEiN.
Opracowaliśmy Program Wychowawczo – Profilaktyczny zawierający propozycje działań systemowych,
które angażują uczniów, ich rodziców oraz całe środowisko szkolne
(kadrę pedagogiczną, pracowników administracji i obsługę). Szkoła Podstawowa nr 5 w Ełku ściśle współpracuje z Samorządem Miasta Ełku oraz innymi placówkami i instytucjami oświatowymi, dba o jakość kształcenia zgodnie z oczekiwaniami rodziców, uczniów i społeczności lokalnej. Szkoła aktywnie i konsekwentnie realizuje cele „Polityki Oświatowej Miasta Ełku. W 2019 r. zostały podjęte działania zmierzające do poszerzenia bazy lokalowej szkoły i już 19 lipca, tego samego roku ruszyła budowa nowego pawilonu szkoły. Mimo pandemii prace budowlane postępowały bez zakłóceń. Mamy nadzieję, że od września roku szkolnego 2021/2022 uczniowie będą korzystali z nowych w pełni wyposażonych sal lekcyjnych, przestronnych korytarzy, nowoczesnej stołówki, pięknej auli.Rok szkolny 2020/2021, w którym przeważnie pracowaliśmy zdalnie, zapisze się w pamięci nas wszystkich, jako rok nowych doświadczeń, wyzwań, wielu niewiadomych, obaw i niepokojów.